بررسی سازه ای گنبد مساجد جامع در دوره های مختلف تاریخ ایران

Authors

فرنوش مینوئی

farnoosh minooei department of architecture;urmia branch, islamic azad universityگروه معماری دانشگاه آزاد ارومیه لیدا بلیلان

lida balilan department of architecture;tabriz branch, islamic azad universityگروه معماری دانشگاه آزاد تبریز فرزاد درخشان

farzad derakhshan department of architecture;tabriz branch, islamic azad universityگروه معماری دانشگاه آزاد تبریز وحید سلماسی

vahid salmasi department of civil engineering;tabriz branch,tabriz universityدانشگاه تبریز

abstract

در فرهنگ اسلامی ، گنبد هنگامی که خود مظهر روشنی از کیهان زائی بنیادی اسلامی می گردد ، تصویرپردازی باستان خود را القاء می کند. علائم اسلامی چون مرکز ، دایره و کره ، که خود فطری گنبدند ، از طریق انتقالی نمادین یکسره تحقق می یابند. اگرچه گنبد مساجد، ارتباطی گریز ناپذیر با سایر عناصری دارد که به عملکرد و شکل مساجد ایرانی معنا می بخشد ولی خود به تنهایی رمز و رازها و نیز گفته  ها و ناگفته  هائی را در بر دارد که به طور مستقل مباحث مختلفی را فراروی محققان قرار داده است و در برخی موارد به خصوص در سالهای اخیر روند این مطالعات فزونی یافته است.گنبد مساجد ایرانی مقوله  های متنوعی نظیر نحوه پیدایش و تمایز آنها با گنبدهای ساخته شده در سایر ممالک، تفاوت شکل، سیستم های سازه ای و فرایندی که برای اجرای آنها طی قرون متمادی طی شده است، مقاومت و پایداری سازه ای، و نیز مبانی نظری مرتبط با منشاء شکوه و زیبایی را به خود اختصاص داده است. در این نوشتار ضمن اشاره مختصر به موارد برشمرده شده، به طور اجمالی به بررسی سازه ای گنبد مساجد جامع ایرانی پرداخته شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعه ای در معماری مساجد ایران برای الگویابی معماری مساجد بوشهر در دوره قاجار

بوشهر با اقلیم گرم و مرطوب دارای مساجدی متناسب با اقلیم این منطقه است. مطالعات نشان‌دهنده تفاوتهایی در الگوی این مساجد با الگوی معماری مساجد ایران می باشد؛ هدف این پژوهش شناخت ویژگی های کالبدی و فضایی مساجد شهر بوشهر در دوره قاجار می باشد تا عوامل بوجود آورنده این الگو‌ها تعیین گردند. این مقاله با مطالعه مؤلفه های معماری مساجد بوشهر در دوره قاجار و با روش توصیفی- تحلیلی به تبیین گونه‌ها پرداخته...

full text

بررسی کارکرد های مختلف مساجد درعصرصفویه

درعصرصفویه کثرت بناهای مذهبی وفرهنگی از جمله مساجد با کارکردهای منحصر بفرد آن حاکی از توجه این حکومت به اعمال سیاستهای دینی در مدیریت رفتارهای اجتماعی است. اینوع مدیریتهای دینی یکی از عوامل تثبیت قدرتها وبقای بیشتر آنها بوده است. هرچند در حکومتهای پیشین نیز چنین سیاستهایی اعمال شده است اما رسمی شدن تشیع دراین دوره کارکردهای متفاوت‌تری را برای مساجد رقم زد که وجوه تمایز آن را نسبت به اعصار قبل ن...

full text

بررسی کتیبه های برج سه گنبد و مسجد جامع ارومیه

برج آجری سه گنبدِ شهر ارومیه از بناهای ارزشمند قرن ششم هجری است. این بنای استوان ه ا ی شکل که سردری مزین به نقوش زیبا و تزیینات آجرکاری و کتیبه های آجری دارد، از بناهای شاخص این دوره است. در قسمتِ ورودی این برج، کتیب ههایی به خط کوفی و تراشیده شده از آجر، نقش بسته است. در قسمت پایانی کتیبۀ دورِ سردر، تاریخ محرم ۵۸۰ قمری نوشته شده است. مسجد جامع نیز یکی دیگر از آثار معماری ارزشمند ارومیه است. از مش...

full text

بررسی کتیبه های برج سه گنبد و مسجد جامع ارومیه

برج آجری سه گنبدِ شهر ارومیه از بناهای ارزشمند قرن ششم هجری است. این بنای استوان ه ا ی شکل که سردری مزین به نقوش زیبا و تزیینات آجرکاری و کتیبه های آجری دارد، از بناهای شاخص این دوره است. در قسمتِ ورودی این برج، کتیب ههایی به خط کوفی و تراشیده شده از آجر، نقش بسته است. در قسمت پایانی کتیبۀ دورِ سردر، تاریخ محرم ۵۸۰ قمری نوشته شده است. مسجد جامع نیز یکی دیگر از آثار معماری ارزشمند ارومیه است. از مش...

full text

بررسی اثرات تابش خورشید بر سطوح گنبد مساجد مناطق بیابانی

ساختن بناهای مذهبی در گذشته با در نظر گرفتن آسایش و راحتی کالبد بنا در برابر شرایط اقلیمی سخت منطقه، مورد توجه معماران بوده است. ساختار مساجد به عنوان یکی از بناهای مذهبی کشورمان، در اکثر نقاط اقلیمی مخصوصاً مناطق بیابانی با سقف­های گنبدی گوناگون بوده است. این پژوهش به دنبال بررسی عملکرد انواع گنبدهای مساجد مناطق بیابانی به لحاظ فرم و ابعاد در میزان جذب تابش خورشید است. بدین منظور داده­­های آب و...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مجله علمی و پژوهشی طرح و نماد

جلد ۶، شماره ۸، صفحات ۱۴۹-۱۵۶

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023